Właściciele lokali w wspólnocie mieszkaniowej mają zarówno prawa, jak i obowiązki wynikające z przepisów prawa oraz regulacji wspólnoty. Oto najważniejsze z nich:
Prawa właściciela lokalu:
- Prawo do współwłasności nieruchomości wspólnej:
- Właściciel lokalu ma prawo do udziału w nieruchomości wspólnej, np. w klatkach schodowych, windach, piwnicach, czy innych częściach wspólnych budynku.
- Prawo do uczestnictwa w zarządzaniu wspólnotą:
- Właściciel ma prawo uczestniczyć w zebraniach wspólnoty mieszkaniowej oraz głosować nad uchwałami.
- Przysługuje mu prawo zgłaszania wniosków dotyczących zarządzania nieruchomością wspólną.
- Prawo do zaskarżania uchwał wspólnoty:
- Właściciel może zaskarżyć uchwały wspólnoty mieszkaniowej, które jego zdaniem są sprzeczne z przepisami prawa, zasadami współżycia społecznego lub naruszają jego interesy. Skarga taka musi zostać złożona do sądu w terminie 6 tygodni od podjęcia uchwały.
- Prawo do korzystania z lokalu zgodnie z przeznaczeniem:
- Właściciel ma pełną swobodę korzystania ze swojego lokalu, pod warunkiem, że nie narusza praw innych mieszkańców ani nie działa w sprzeczności z regulaminem wspólnoty.
Obowiązki właściciela lokalu:
- Obowiązek partycypowania w kosztach utrzymania nieruchomości wspólnej:
- Właściciel jest zobowiązany do pokrywania kosztów związanych z utrzymaniem części wspólnych, np. napraw, remontów, konserwacji, sprzątania oraz opłat za media związane z nieruchomością wspólną (np. oświetlenie klatek schodowych).
- Obowiązek przestrzegania regulaminu wspólnoty:
- Właściciel musi przestrzegać regulaminu wspólnoty mieszkaniowej, który może regulować np. zasady korzystania z części wspólnych, ciche godziny, czy sposób parkowania.
- Obowiązek dbałości o stan techniczny lokalu:
- Właściciel ma obowiązek dbać o stan techniczny swojego lokalu tak, aby nie zagrażał on bezpieczeństwu innych mieszkańców ani nie wpływał negatywnie na stan nieruchomości wspólnej.
- Obowiązek powiadamiania wspólnoty o zmianach:
- Właściciel musi poinformować wspólnotę o zmianach, które mogą wpływać na sposób zarządzania nieruchomością (np. sprzedaż lokalu).
- Obowiązek pokrywania opłat eksploatacyjnych:
- Oprócz kosztów związanych z utrzymaniem części wspólnych, właściciel jest zobowiązany do regularnego uiszczania opłat eksploatacyjnych związanych z korzystaniem z mediów w swoim lokalu (woda, prąd, ogrzewanie itp.).
- Obowiązek nieingerowania w części wspólne:
- Właściciel nie może samowolnie dokonywać zmian w częściach wspólnych, np. przerabiać klatek schodowych, montować dodatkowych drzwi na korytarzu, bez zgody wspólnoty.
Te zasady są regulowane przede wszystkim przez ustawę o własności lokali z 24 czerwca 1994 roku, a także inne przepisy prawa oraz regulaminy wewnętrzne wspólnot mieszkaniowych.
